Granica - Matura z języka polskiego 2020
O „Granicy" Zofii Nałkowskiej można powiedzieć wiele, ale na pewno nie to, że jest powieścią typową. Autorka, pisząc „Granicę", chciała przełamać utarte schematy literackie. W powieści zostało ukazanych wiele dylematów etycznych oraz moralnych. Ciekawym zabiegiem jest przedstawienie losów głównego bohatera, zaczynając od jego śmierci.
Epoka literacka: dwudziestolecie międzywojenne.
Czas i miejsce akcji: akcja w "Granicy" toczy się w czasie dwudziestolecia międzywojennego na terenie Polski i Francji.
Główni bohaterowie:
- Zenon Ziembiewicz - ugodowy i skory do romansów przedstawiciel inteligencji, który wywodzi się z ubogiej ziemiańskiej rodziny. W toku powieści możemy zauważyć, że jego skłonność do kompromisów oraz bierność w sytuacjach wymagających trudnych decyzji, przekształca go w osobę chłodną i wyrachowaną. Pierwszym tego objawem jest wyjazd z Paryża i porzucenie śmiertelnie chorej Adeli. Dzięki kolejnym, wątpliwym moralnie decyzjom, postanawia rozwinąć swoją karierę i zostaje redaktorem „Niwy" a następnie prezydentem miasta. Można powiedzieć, że – w miarę rozwoju powieści – przekracza on kolejne granice moralności. Romansuje z Justyną po czym porzuca ją na rzecz swojej żony Elżbiety. W ostateczności po utracie wzroku (co jest następstwem oblania go kwasem przez Justynę) popełnia samobójstwo,
- Justyna Bogutówna - dziewczyna wywodząca się z wiejskiej rodziny. Jest córką kucharki, która pracuje w domu rodziny Ziembiewiczów. Zachodzi w ciążę po romansie z Zenonem, jednak ten odrzuca ją. W akcie desperacji targa się na życie Zenona oblewając go kwasem, czym pozbawia go wzroku,
- Elżbieta Biecka - żona Zenona Ziembiewicza. Postawiona w niezwykle trudnej sytuacji początkowo zrywa zaręczyny, jednak po zapewnieniach Zenona wraca do niego i biorą ślub. Toleruje romans Zenona z Justyną.
Najważniejsze wątki:
- prezydent miasta Zenon Ziembiewicz popełnia samobójstwo - powieść zaczyna się niejako od końca i dopiero stopniowo będziemy dowiadywać się dlaczego doszło do takiego finału,
- studia Zenona w Paryżu i romans z Adelą,
- romans Zenona z Justyną Bogutówną podczas wakacji w Boleborzy,
- dokończenie studiów i powrót Zenona z Paryża, wznowienie romansu z Justyną i rozpoczęcie pracy redaktora naczelnego w piśmie "Niwa",
- związek Zenona z Elżbietą Biecką. Zenon oświadcza się Elżbiecie,
- Zenon dowiaduje się, że Justyna jest w ciąży po czym oferuje jej pomoc finansową i proponuje przerwanie ciąży,
- awanse Ziembiewicza. Ostatecznie zostaje prezydentem miasta,
- Elżbieta Biecka dowiaduje się o romansie Zenona z Justyną. Po rozmowie z nią postanawia o zerwaniu zaręczyn z Ziembiewiczem i wyjeżdża do matki,
- Elżbieta powraca do Zenona i biorą ślub,
- Justyna wini Zenona za wszystkie swoje niepowodzenia, w tym za chorobę psychiczną po przeprowadzonej aborcji,
- problemy Zenona jako prezydenta miasta. Decyduję się na krwawe stłumienie trwających demonstracji robotniczych,
- Justyna oblewa Zenona Ziembiewicza kwasem solnym, w wyniku czego traci on wzrok,
- Zenon popełnia samobójstwo.
Granica na maturze do tej pory:
- "Analizując fragmenty Przedwiośnia i Granicy, porównaj kreacje matek. Określ wzajemne relacje między matką i dzieckiem, wykorzystując także znajomość utworów."
- "Analizując podane fragmenty powieści Zofii Nałkowskiej Granica, przedstaw obraz Justyny i jej związku z Zenonem w oczach różnych bohaterów powieści. W kontekście całej powieści wyjaśnij, jakie konsekwencje wynikają z zestawienia odmiennych spojrzeń na bohaterów i relacje między nimi."
- "Na podstawie analizy podanych fragmentów Granicy Zofii Nałkowskiej scharakteryzuj postawę moralną Zenona Ziembiewicza. Oceń postępowanie bohatera, wykorzystując znajomość całego utworu."